به گزارش روابط عمومی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه، جلسه مجازی هم‌اندیشی با عنوان «مدیریت روانشناسی تبعات روانی ناشی از ویروس کرونا در میان خانواده ها و دانشگاهیان» از ساعت 13 روز سه شنبه 7 بهمن 99 با شرکت قریب 60 تن از استادان دانشگاه بر بستر سامانه اسکای روم دفتر نهاد برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر علی محمد باقر، عضو هیئت مدیره انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران با اشاره به موضوع جلسه، گفت: تبعات روانی ناشی از ویروس کرونا به دو بخش، تبعات جسمی-روانی ابتدایی مستقیم ناشی از ویروس کرونا و عوارض ناشی از عدم مدیریت صحیح موضوع، تقسیم بندی می شود که در بخش اول ما با واژه ترس مواجه هستیم. ترس یک غریزه است و واکنش‌هایی را در پی دارد. دو مدل واکنش داریم؛ واکنش طبیعی، واکنش‌هایی هستند که اتوماتیک هستند و واکنش‌های غیرطبیعی که بشر فقط می‌تواند از آن استفاده کند. واکنش‌هایی که تحت تأثیر یادگیری شکل هستند.
وی در ادامه گفت: واکنش‌هایی که طبیعی هستند ما را از سایر جانوران متمایز نمی‌کنند. همان اندازه که جانوران دیگر واکنش‌های طبیعی تعریف شده کلیشه‌ای دارند در مواجهه با ترس تقریباً در ابتدا واکنش‌های طبیعی ما هم ‌هم‌اندازه آن‌هاست. خود ترس به‌عنوان واکنش اهمیتی ندارد بلکه واکنش‌هایی که ما نسبت به ترس نشان می‌دهیم بر زندگی و میزان تأثیرپذیری ما از ویروس کرونا تأثیرگذارتر است. بنابراین ما به بخشی از ترس که تحت تأثیر یادگیری است می‌پردازیم.
ایشان در ادامه اظهار داشت: فرض کنید به‌صورت طبیعی یک اتفاقی مثل زلزله به وقوع می‌پیوندد، واکنش‌هایی طبیعی ما را می‌برد به سمت اینکه مثلاً از در خارج شویم. اما اگر در طبقه دهم باشیم دیگر این واکنش طبیعی(خارج شدن از در) برای ما کافی نیست. بنابراین ما باید در پتانسیل‌های رفتاری‌مان، رفتارهای دیگری را می‌آموختیم که هنگام مواجهه با ترس بتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: مطالعات نشان می‌دهد که متأسفانه ما کمتر به انسان‌ها میدان داده‌ایم و فرصت‌های کمتری را برایشان به وجود آوردیم که بتوانند هنگام مواجهه با یک محرکی که بقای انسان را تهدید می‌کند و به‌تبع آن ترس را فعال می‌کند، واکنش‌هایی در اختیار داشته باشند که بتوانند آن را با زندگی سازگار کنند. ما به‌واسطه کمبود منابع و گزینه‌ها و نبود رفتارهای خلاقانه برای رهایی از مشکلات ناشی از ترس و پدیده‌هایی که ما را تهدید می‌کنند دچار عوارض جدیدی می‌شویم. و سبک ناکارآمد ما در مواجهه با ویروس کرونا ما را وارد دنیای جدید روان‌شناختی می‌کند که پر از آسیب‌های جدید روان‌شناختی است. اینجا ما با خود ویروس کرونا مواجه نیستیم، با عوارض مواجهه غلط با ویروس کرونا مواجه هستیم.
دکتر محمدباقر در ادامه اظهار داشت: ما قبل از اینکه دچار معضل ویروس کرونا شویم ارتباطات خانوادگی‌مان شکست خورده بود یا به تعبیری نازک و شکننده شده بود. بنابراین ما نباید در آسیب‌شناسی‌هایمان صرفاً مسئله را به موضوع کرونا ربط دهیم. اگر تعارضاتی نمی‌دیدیم به دلیل این بوده که در یک فضای محدود بسته نبودیم. یکی دو دهه اخیر به دلیل وجود فضای مجازی و... سلیقه ارتباطی ما تغییر کرده است. انسان قبلاً ارتباطاتی که داشته است فراتر از صد یا دویست نفر افراد اطرافش نمی‌رفته است. بنابراین وقت کافی را برای ارتباطاتش می‌گذاشت تا به آن عمق ببخشد. اما اکنون متأسفانه سلیقه بشر تغییر کرده است و رفته است به سمتی که تعداد ارتباطاتش را گسترده کند. پس فرصت پیدا نمی‌کند روابط خود را عمق ببخشد و وارد لایه‌های درونی‌تر شناخت شود. ما دانشگاهیان می‌توانیم از فضای کنونی استفاده کنیم و با افزایش تاب‌آوری و یا پروتکل‌های روان‌شناختی بتوانیم به انسان کمک کنیم مجدداً به زبان ارتباطی مناسب بین افراد در فضاهای واقعی برگردند.
عضو هیئت مدیره انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران، در خاتمه گفت: ما باید به‌جای روش‌هایی برای القای پروتکل‌ها و رفتارهای سالم به‌صورت دستوری به جامعه، فضایی را ایجاد کنیم که انسان‌ها بتوانند با روایت‌هایی جدید به زندگی نگاه کنند و ما بتوانیم مجدداً ابزارهای ارتباطی و شناختی را برای روابط عمیق در انسان‌ها فعال کنیم.