فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلامی در حوزه سلامت/ دوره 1، شماره 2، زمستان 1396
بررسی علمی و فقهی «جواز اهداء عضو بیماران مرگ مغزی»
نویسندگان:
1- محسن پورمحمد (استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان)
2- رضا الله دادی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان)
3- سید محسن حسینی دهنوی (استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان)
4- نیكزاد عیسی زاده (دانشیار، مرکز تحقیقات علوم قرآن، حدیث و طب دانشگاه علوم پزشکی تهران)
چکیده:
«اهداء عضو» هم در پزشکی و هم در فقه اسلامی مهم است زیرا از طرفی ملازم با قطع اعضاء و تصرف در تمامیت جسمی فرد، و حرمت اضرار به نفس و حرمت قطع اعضای میت و بحث‌های پیرامونی دیه و قصاص است؛ و از طرف دیگر با هدف حفظ حیات و رهایی انسان از درد و رنج قرین است. نوشتار حاضر پاسخی تحلیلی است به این سؤال که، حکم «اهداء اعضای انسان مسلمان از دیدگاه فقهی چگونه است؟» اهدای عضو به معنای موافقت برای برداشتن اعضاء، بافت‌ها و نسوج از بدن است. زمانی که مرگ مغزی فرد اهداء کننده اعلام و تایید شود، اهداء عضو در صورت رضایت متوفی در زمان حیات انجام می‌گیرد. از نظر فقهی اگر اهدای عضو منجر به مرگ دهنده عضو باشد جایز نیست. اما در مورد کسی که بعد از اهدای عضو زنده می‌ماند مانند اهدای یک کلیه، از آنجا که فرد پس از این اهداء ممکن است در زندگی با مشکل مواجه شود بعضی فقها فتوای جواز نداده‌اند اما برخی دیگر بر اساس آیه 9 سوره حشرفتوای به جواز داده اند. اگرچه فتوای علمای اعلام تا به امروز مورد بحث وبررسی قرار گرفت ولی باب اجتهاد در این زمینه همچنان مفتوح است.
کلیدواژه‌ها:
اهدای عضو؛ مرگ مغزی؛ پیوند اعضاء؛ فقه پزشکی